Nieuwbouw Heeze

Heeze (Brabants: Héésj) is een dorp in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. Het maakte tot de tijd van de Bataafse Republiek deel uit van de heerlijkheid Heeze, Leende en Zesgehuchten. Sedert het begin van de 19e eeuw was het een zelfstandige gemeente, en sinds 1997 is Heeze een onderdeel van de gemeente Heeze-Leende. Heeze wordt vanwege de vele natuur, waaronder de Herbertusbossen en de Strabrechtse Heide en wel -naast Oisterwijk en het Belgische Grimbergen- de "Parel van Brabant" genoemd. Het dorp had 9.699 inwoners in 2015.[1] In Heeze ontstaat de Kleine Dommel uit een samenvloeiing van de Groote Aa en de Sterkselse Aa. Heeze is bekend vanwege zijn kasteel en de bossen daaromheen.
De naam 'Heeze' betekent: 'Laag struikgewas'. De naam 'Heeze' is afkomstig van het Oergermaanse woord *haisjô, dat 'jong beukenbos' of 'kreupelhout' betekent.
Heeze ligt tussen Leende en Geldrop. Dichtstbijzijnde grote stad is Eindhoven. Naburige kernen zijn Stratum, Aalst, Valkenswaard, Sterksel.
Heeze bestond oorspronkelijk uit de kern Heeze, de aansluitende gehuchten Ginderover, Kruis, Strabrecht en Kreijl, Kerkhof en Ven, en de meer afgelegen gehuchten Rul en Heezerenbosch.
De geschiedenis van Heeze valt vanouds deels samen met die van het Kasteel Heeze, voorheen het Huis Eymerick. In het begin van de 12e eeuw was al sprake van de heerlijkheid Heeze, Leende en Zesgehuchten.
Na 1950 werden achtereenvolgens drie nieuwe wijken gebouwd, namelijk de Weibossen tussen de weg naar Geldrop en de spoorlijn, de Engelse tuin ten noorden van Strabrecht en de Nieuwe Hoeven ten westen van de spoorlijn. Momenteel wordt nog gewerkt aan de uitbreiding van het industrieterrein de Poortmannen. Door verplaatsing van bedrijven naar dit terrein komt elders plaats voor inbreiding.
De nieuwbouwwijk 'Engelse Tuin' kreeg in de jaren 1960 een nieuwe katholieke kerk, gewijd aan Sint Jan Evangelist, die echter in 1997 weer werd gesloten.
Heeze is onder meer bekend vanwege haar prachtige en afwisselende omgeving. Ten zuidwesten van Heeze en ten noorden van deze plaats vinden we een akkerlandschap. Ook ten noorden van Heeze is er een cultuurhistorisch interessant akkerlandschap.
Er zijn wandelingen en fietstochten mogelijk door de diverse natuurgebieden. Zo loopt het Hertog Hendrikpad erdoor, en ook kortere wandelingen zijn er uitgezet. Verder zijn er fietsroutes.
Vermeldenswaard is dat de laatste waarneming van de wolf in Nederland bij Heeze plaatsvond, en wel in 1897.
Oorspronkelijk was Heeze een agrarische gemeenschap. Heeze kende in de 19e eeuw thuiswevers. Hieruit ontwikkelden zich de tweede helft van de 19e eeuw weeffabriekjes voor band, veters, en etiketten. De rijksweg van Eindhoven via Geldrop en Heeze naar Leende en Weert kwam er in 1853. Het spoor werd aangelegd in 1913.
Aan de naam Kapellerput is een legende verbonden omtrent een monnik die een kapel bouwde voor de mensen in de omgeving, die horigen waren van roofridder Zwarte Narob, die graag kloosters vermocht te plunderen. De kapel echter werd niet geplunderd omdat de monnik ooit de dochter van de roofridder, Venka, veilig naar huis had gebracht nadat ze verdwaald was in het bos. Zij kwam, samen met haar moeder Euvelinde, regelmatig bidden in de kapel. De vader ontstak hierover in toorn en viel de kapel aan, terwijl moeder en dochter daar aan het bidden waren. Zij vluchtten via een onderaardse gang. Terwijl de mannen van Narob de kapel begonnen te plunderen spleet de aarde open en verdwenen zowel de kapel als de plunderaars in de diepte. De vijver naast de huidige gebouwen van Kapellerput is ervoor in de plaats gekomen.
Winkels bevinden zich in de J. Deckersstraat en Kapelstraat. De weekmarkt is in de J. Deckersstraat op donderdagmorgen van 09.00 tot 12.00 uur open.
Heeze genoot in de 19e eeuw bekendheid als herstellingsoord voor ooglijders dankzij het werk van dominee Kremer. Voor de maandenlange behandeling van de talrijke ooglijders was veel logiescapaciteit nodig en het dorp kende daarom relatief veel hotels en pensions. Dit gevoegd bij de goede verbinding met Eindhoven zorgde ervoor dat schilders op zoek naar motieven uit het Brabantse boerenleven Heeze als woon- en werkplaats kozen. Het armoedige boerenbestaan werd om zijn eenvoud en authenticiteit geïdealiseerd door schilders als Paul Joseph Constantin Gabriël, Jacob Ritsema en August Allebé.
De bloeitijd van Heeze als schildersdorp viel in de periode 1910-1920. Roland Lary, Suze Robertson, Walter Castle Keith, Lammert van der Tonge, Nicolaas Bastert, Willy Sluiter en Jan Sluyters hebben korte of lange tijd in Heeze gewerkt.
Heeze is beroemd door de Brabantsedag. Hoogtepunt van dit cultureel festival is een grote optocht van professioneel uitgedoste, zeer grote praalwagens, welke elk jaar op de laatste zondag van augustus plaatsvindt. Momenteel (2016) doen er 16 wagenbouwersgroepen mee. Het totaal aantal wagenbouwers (bouwers, kledingmakers, grimeuses, etc.) wordt geschat op 2000. Een kwart van de gemeente is minimaal een kwart van het jaar bezig met dit festival. Naast de optocht zijn er tal van manifestaties op cultureel gebied.
Heeze telt twee schuttersgilden, namelijk het gilde Sint Agatha en het gilde Sint Joris. Er is ook een Basketbalvereniging gevestigd namelijk BC Heeze. Ook is er de voetbalvereniging RKSV Heeze, een hockeyvereniging Hockey Heeze en een korfbal vereniging: kv Eymerick. Ook zijn er binnen de gemeente Heeze-Leende, drie fanfares aanwezig. Fanfare St.Nicasius (Heeze), Muziekvereniging de Heerlijkheid (Sterksel) en de Koninklijke fanfare Philharmonie (Leende).
Heeze is bereikbaar via de A67 en de A2.
Van 1907 tot 1921 liep er een paardentram van Eindhoven naar Heeze. Op zondagen reden ook stoomtrams op deze lijn. Bij de opening van de spoorlijn Eindhoven-Roermond in 1913 kreeg Heeze het Station Heeze-Leende aan de weg naar Leende. In 1976 werd dit afgebroken en werd het nieuwe Station Heeze 1 km dichter bij Geldrop gebouwd. Behalve door de NS wordt het openbaar vervoer naar Heeze door buurtbussen verzorgd.