Nieuwbouw Waalre

Het gebied waar Waalre-dorp ligt is al bewoond vanaf de tijd der Rendierjagers (12.000-9.000 v.Chr.), waarvan overblijfselen zijn gevonden.
Het eerste kerkgebouw te Waalre werd in de 12e eeuw vervangen door een romaanse kerk. Deze kreeg enkele eeuwen later een hogere gotische aanbouw en een toren in Kempense gotiek. Van 1648 tot 1798 werd de kerk voor de protestante eredienst gebruikt, terwijl de katholieken een schuurkerk bezaten aan de Bolksheuvel. Tussen 1854 en 1859 werd de kerk gedeeltelijk gewijzigd in de trant van de neogotiek. Deze toevoegingen werden weer verwijderd tijdens de restauratie van 1941-1942, onder leiding van H.W. Valk. De kerk werd na de Tweede Wereldoorlog gebruikt als provinciaal herdenkingsmonument voor Brabantse gesneuvelden.
Vanaf de 13e eeuw vormde Waalre een bestuurlijke eenheid met het huidige Valkenswaard. Dit was de heerlijkheid Waalre, Valkenswaard en Aalst. Het bestuurlijk centrum van deze heerlijkheid lag bij de Loondermolen. In 1721 werd Aalst van de heerlijkheid afgescheiden en in 1794 scheidde Valkenswaard zich van Waalre af. In 1824 werden de weinige overgebleven heerlijke rechten van Valkenswaard afzonderlijk verkocht.
Sedert het begin van de 20e eeuw ontwikkelde Waalre zich tot een echte dorpskern, met rondom een verspreide agrarische bebouwing. Geleidelijk aan kwam het onder invloed van Eindhoven, wat zich vooral uitte in de bouw van villa´s. Waalre kreeg daardoor de bijnaam: ´de Goudkust´. Aan de rand van de gemeente, aansluitend aan het Eindhovense stadsdeel Gestel, werd door Philips het Philips Natuurkundig Laboratorium gebouwd. Dit gebied behoort tegenwoordig tot Eindhoven.
Ondanks de aanleg van nieuwbouwwijken, een groot woonwagenkamp en een bedrijventerrein, heeft Waalre-dorp nog steeds een landelijk karakter.
Waalre-dorp telt 20 Rijksmonumenten. Daarnaast telt de tot Waalre behorende buurtschap Loon 6 Rijksmonumenten, en de buurtschap De Heuvel telt één Rijksmonument.
Tot de overige Rijksmonumenten behoren diverse herenhuizen, een voormalige linnenfabriek en een voormalige sigarenfabriek.
Enkele woonhuizen en langgevelhuizen zijn eveneens tot Gemeentelijk monument verklaard.
In de eerste helft van de 20e eeuw bevond zich te Waalre een sigarenfabriek die exporteerde naar alle werelddeelen. Dit was de exploitant van sigarenfabrieken J.W. Swane & Zonen. Het bedrijf had ook vestigingen in Neerpelt en Kaldenkirchen. Een van de merken was Esperanza. Dit bedrijf had in het begin van de 20e eeuw ook een vestiging te Eindhoven.
Tegenwoordig is er ten noorden van Waalre een bedrijventerrein, maar Waalre staat vooral bekend als de goudkust van Eindhoven, wegens het villabos dat ten zuiden van de kom is aangelegd. Veel bewoners pendelen voor hun werk naar Eindhoven, Veldhoven en Valkenswaard.
Ten oosten van Waalre ligt een dekzandgebied met naaldbossen, overwegend grove dennen, die zijn aangeplant in de jaren 30 van de 20e eeuw als werkverschaffingsproject. Een deel van de bossen is in snippers aan particulieren verkocht, met villa's bebouwd en gaat vloeiend over in de bebouwde kom. In dat gebied liggen het Blokven en het Lisseven.
De gemeentebossen van Waalre zijn 380 ha groot en sluiten aan bij die van Valkenswaard. Hier liggen vele vennen en vennetjes zoals het Vlasrootven, het Raadven en het Meertjesven. Het padennet in deze bossen verloopt vrij grillig en sluit aan bij dat in enkele kleinschalige landbouwgebieden in de omgeving van Loon en Timmereind, hetgeen bijdraagt aan de belevingswaarde.
In het westen stroomt de Dommel waarlangs een aantal natuurgebieden liggen, die voor een belangrijk deel (73 ha) in bezit zijn van Natuurmonumenten onder de naam Dommeldal. Delen van de Dommel ter hoogte van de (herbouwde) Volmolen en de Elshouters zijn aan de 'normalisatie' van de naoorlogse tijd ontsnapt. Van dit gebied liggen in de gebieden 'De Hogt', 'Heuvelse Putten' en 'De Elshouters' bij Waalre.
De Elshouters bestaat uit een laagte met oud elzenhakhout (broekbos) en dichter bij de (nog slingerende) Dommel met kleinschalige hooilandjes op de oeverwallen. Het ligt tegenover de plaats waar de Keersop in de Dommel uitkomt.
De Hogt was een venig stuk beekdal dat lang geleden beroemd was om zijn bijzonder rijke flora, maar de aanleg van een knooppunt van autosnelwegen heeft het deels verwoest en de waterhuishouding dermate verstoord dat daar weinig tot niets meer van over is.
De Heuvelse putten zijn een oud, venig stukje beekdal met enkele allang dichtgegroeide turfgaten. Dit gebiedje is nog betrekkelijk ongerept gebleven.
Tussen de Dommel en het dekzandgebied ligt nog een kleinschalig landbouwgebied, afgewisseld met kleine stukjes bos, met name aan de zuidzijde van het dorp, vbij Loon en Timmereind. Noordelijker zijn een bedrijventerrein en een woonwagenkamp aangelegd.
Meerveldhoven, Veldhoven, Walik, Riethoven, Valkenswaard, Aalst, Gestel.